एजेन्सी । भारतीय व्यवसायी गौतम अडानीको अडानी ग्रुपका कम्पनीको सन् २०१३ मा कुल सञ्चालन नाफा लगभग २.५ हजार करोड भारु अर्र्थात ४० अर्ब रुपैयाँ थियो । यो सन् २०२२ सम्म बढेर लगभग १४.५ हजार करोड भारु २ खर्ब ३२ अर्ब रुपैयाँ हो । गत आर्थिक वर्ष अर्थात् सन् २०२३÷२४ मा यो ८३ हजार करोड भारु पुगेको छ ।
भारतका विभिन्न बैंक र अन्य वित्तीय संस्थानहरूले अडानी ग्रुपलाई अहिलेसम्म ८८ हजार करोड भारुभन्दा बढी ऋण दिएका छन् । यो अडानी ग्रुपले लिएको कुल ऋणको केवल ३६ प्रतिशत मात्रै हो । यसबाहेक, ग्रुपले एक लाख ४० हजार करोड भारु विदेशी स्रोतबाट पनि लिएको छ । यी सबैलाई मिलाउँदा सन् २०२४ को मार्च ३१ सम्म अडानी ग्रुपको कुल ऋण दुई लाख ४१ हजार करोड भारु अर्थात् करिब चार खर्ब रुपैयाँ पुगेको थियो । यो रकम भारतीय राज्य उत्तर प्रदेशले पछिल्ला तीन वर्षमा लिएको ऋण बराबरको हो । यस अवस्थामा केही प्रश्नहरू उठ्छन्, जस्तैः
पछिल्ला वर्षहरूमा अडानीलाई कति ऋण प्राप्त भयो ? कुन भारतीय बैंकहरूले अडानी ग्रुपमा ठूलो लगानी गरेका छन् ? र सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा अडानी ग्रुपका कम्पनीहरूको अवस्था के छ? अर्थात् लिएको ऋण तिर्न सक्छन् कि सक्दैनन् ?
पैसाको उधारो
सन् २०२४ सम्म अडानी ग्रुपले लगभग २ लाख ४१ हजार करोड भारु ऋण लिएको छ । यी दुई भागमा बाँड्न सकिन्छ ।
पहिलो, दीर्घकालीन ऋण
दीर्घकालीन ऋण भनेको फिर्ता गर्न एक वर्षभन्दा बढी समय लाग्ने ऋण हो । यस्ता ऋणहरू खासगरी कम्पनीहरूले आफ्नो व्यवसाय बढाउन वा नयाँ परियोजना सुरु गर्नका लागि लिन्छन् । अडानी ग्रुपको कुल ऋणको ९२ प्रतिशत अर्थात् २ लाख २२ हजार करोड भारु ऋण यस प्रकारको ऋण हो ।
दोस्रो, कार्यशील पूँजी ऋण
यो एक वर्षभन्दा कम समयमा फिर्ता गर्नुपर्ने ऋण हो । यस्तो ऋण प्रायः कम्पनीहरूले आफ्नो दैनिक कार्य, जस्तै कर्मचारीहरूलाई तलब दिन वा भाडा तिर्न प्रयोग गर्छन् । यो ऋण आम्दानी भएपछि तुरुन्तै तिर्ने गरिन्छ । अडानीको मामिलामा कुल ऋणको आठ प्रतिशत अर्थात् लगभग १९ हजार करोड भारु यस प्रकारको ऋण हो ।
अब प्रश्न यो हो कि अडानी ग्रुपले लामो समयको ऋण कहाँ–कहाँबाट जुटायो ? सबैभन्दा धेरै पैसा अडानी ग्रुपले भारतीय बैंकहरूबाट जुटाएको छ । लगभग ७५ हजार ८०० करोड भारु । यसमा पनि सबैभन्दा बढी ऋण स्टेट बैंक अफ इन्डियाले दिएको छ । यसबाहेक एक्सिस बैंक, आईसीआईसीआई, पीएनबी यस बैंकले पनि अडानी ग्रुपलाई समय–समयमा ठूला ऋणहरू दिएका छन् ।
लामो समयको ऋणको रूपमा विदेशी बैंकहरूले पनि लगभग ६१ हजार करोड भारु ऋण दिएका छन् । त्यसबाहेक अडानी ग्रुपले ठूलो रकम पुँजी बजारबाट पनि उठाएको छ । पुँजी बजारबाट पैसा उठाउनका लागि बन्डहरू जारी गरिन्छ । बन्डमा भुक्तानीको मिति लेखिएको हुन्छ । बन्ड किन्ने व्यक्तिलाई मूलधनसँगै निर्धारित ब्याज पनि दिइन्छ । सीएनबीसीको रिपोर्ट अनुसार, अडानी ग्रुपले भारतीय पुँजी बजारबाट लगभग १२ हजार करोड भारु र विदेशी पुँजी बजारबाट ६८ हजार करोड भारु उठाएको छ।
कार्यशील पूँजी ऋण
अडानी ग्रुपले लगभग १९ हजार करोड भारु कार्यशील पूँजी ऋण पनि लिएको छ । लामो समयको ऋणजस्तै कार्यशील पूँजी ऋणको ठूलो हिस्सा अर्थात् लगभग १२ हजार २२३ करोड भारु भारतीय बैंकहरूले नै उपलब्ध गराएका छन् । बाँकी ७ हजार करोड भारु अन्य साना स्रोतहरूबाट जुटाइएको छ ।
अगस्ट २०२४ मा सीएनबीसीमा प्रकाशित रिपोर्टअनुसार, अहिलेसम्म एसबीआईले अडानी ग्रुपलाई लगभग १७ हजार करोड भारु ऋण दिएको छ । लगभग ८ हजार २०० करोड भारु ऋण एक्सिस बैंकले र ७ हजार करोड भारु पीएनबी बैंकले दिएको छ । बैंकहरूबाहेक, अडानी ग्रुपले एलआइसीबाट पनि ५ हजार ७९० करोड भारु ऋण लिएको छ ।
अडानी ग्रुपले ऋण तिर्न सक्छ ?
अडानी ग्रुपका कम्पनीहरूको वित्तीय स्थिति के भन्छ ? आधारभूत तहमा कुनै पनि कम्पनीको प्रदर्शनको मूल्याङ्कन गर्न वित्तीय विशेषज्ञहरूले केही आधारभूत मापदण्ड हेर्छन् । जस्तै मुनाफा र बिक्री कति छ, वार्षिक वृद्धि कति छ, कम्पनीको सेयरको अवस्था के छ, आदि ।
सञ्चालन नाफा
सन् २०२४ मा अडानी ग्रुपका कम्पनीहरूको कुल सञ्चालन नाफा लगभग २.५ हजार करोड भारु थियो । सन् २०२२ सम्म यो बढेर लगभग १४.५ हजार करोड भारु पुगेको छ । अर्थात् सन् २०२३÷२४ मा यो ८३ हजार करोड भारु पुगेको छ । यस अर्थमा, सञ्चालन नाफा एक दशकमा ३३ गुणाले बढेको छ ।
खुद नाफा
सन् २००९ मा अडानी ग्रुपको खुद नाफा लगभग ५०० करोड भारु थियो । सन् २०२४ मा यो ३० हजार करोड भारुभन्दा बढी भएको छ । अर्थात्,१५ वर्षमा खुद नाफा ६० गुणाले बढेको छ ।
अडानी ग्रुपको सेयर
ग्रुपको मूल कम्पनी अडानी इन्टरप्राइजेजलाई जनवरी १९९९ मा स्टक मार्केटमा सूचीकृत गरिएको थियो । त्यसबेला यसको एक सेयरको मूल्य ६ भारु थियो । २७ अगस्ट २०२४ मा यसको सेयरको मूल्य २०७० भारु छ, अर्थात् २५ वर्षमा ५० हजार ६२० प्रतिशतको वृद्धिले वृद्धि भएको छ ।
अडानी ग्रुपको अर्को कम्पनी अडानी पोर्ट्सलाई सन् २००७ मा स्टक मार्केटमा सूचीकृत गरिएको थियो । केवल १७ वर्षमा यसको सेयरको मूल्य ७०० प्रतिशतले बढेको छ। अडानी ग्रुपको डेब्ट टू एबिटा अनुपात पछिल्लो पाँच वर्षमा लगातार घटिरहेको छ । अडानीका अनुसार, ग्रुपसँग हाल यति धेरै नगद छ कि उनीहरू ३० महिनासम्मका ऋणहरू तिर्न सक्षम छन् ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस्